Blog có nhận được câu hỏi từ bạn đọc với nội dung như sau:
Do các thông tin mà bạn đọc cung cấp khá hạn chế, vì vậy, chúng tôi chưa thể đưa ra kết luận cho tình huống này. Việc ghi nhận kế toán phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố: giao kết giữa Công ty và người dân trong việc bán máy móc, giao kết giữa Công ty và người dân trong việc mua sản phẩm nông nghiệp, giá bán máy móc và giá mua sản phẩm nông nghiệp có phù hợp với giá trị thị trường, hay còn chịu ảnh hưởng của các yếu tố khác, …
Trong phạm vi thảo luận của bài viết này, chúng tôi giả định rằng các giao dịch đều được thực hiện theo giá trị thị trường.
Để xác định việc ghi nhận kế toán cho trường hợp này, điều đầu tiên mà chúng ta cần lưu ý đó là liệu giao dịch bán máy giữa Công ty và người dân có thực chất là một giao dịch bán hàng hay không?
Khi nào thì giao dịch này có bản chất là một giao dịch bán hàng?
Theo quan điểm của chúng tôi, giao dịch này có bản chất là một giao dịch bán hàng nếu như Công ty có quyền kiểm soát số máy móc trên trước khi các máy móc này được chuyển giao cho khách hàng, đồng thời việc bán các loại máy móc này là một hoạt động kinh doanh thông thường của doanh nghiệp.
Hay nói một cách nôm na, giả sử Công ty không bán số máy móc này cho người dân theo như giao kết trên thì liệu Công ty có nhập mua số máy móc này hay không?
Nếu như Công ty vẫn nhập mua máy móc, và thực hiện các hoạt động bán hàng thông thường mà không phụ thuộc vào giao kết trên giữa Công ty và người dân thì bản chất của giao dịch là bán hàng.
Nếu như Công ty không có ý định nhập mua máy móc khi không có giao kết trên, theo quan điểm của chúng tôi, trong giao dịch này, Công ty chỉ đóng vai trò là trung gian thay người dân để nhập khẩu máy móc từ nhà cung cấp. Lúc này, Công ty sẽ không ghi nhận doanh thu và giá vốn từ giao dịch bán hàng, mà chỉ ghi nhận giá trị phải thu từ người dân như là một giao dịch thu hộ – chi hộ.
Ví dụ:
Công ty nhập khẩu máy móc từ nhà cung cấp với giá 10 đồng, sau đó bán lại cho người dân với giá 10 đồng (bỏ qua các yếu tố thời gian và chi phí lãi vay).
– Khi thực hiện việc mua máy móc, việc ghi nhận kế toán được thực hiện như sau:
Nợ Phải thu người dân: 10 đồng
Có Tiền: 10 đồng
Để phản ánh nghiệp vụ Công ty thay người dân nhập khẩu máy móc
– Khi Công ty thu tiền của người dân, việc ghi nhận kế toán được thực hiện như sau:
Nợ Tiền: 10 đồng
Có Phải thu người dân: 10 đồng
Công ty không phát sinh lãi, lỗ, cũng như doanh thu và giá vốn từ nghiệp vụ này mà chỉ đơn thuần là đơn vị trung gian để nhập khẩu máy móc thay cho người dân.
Tuy nhiên, mô hình ghi nhận kế toán không phụ thuộc vào việc Công ty có phát sinh lãi lỗ từ giao dịch này hay không. Điểm quan trọng cần xác định đó là Công ty có kiểm soát máy móc trước khi các máy móc này được chuyển giao cho khách hàng hay không.
Để hiểu rõ hơn về nội dung này, xin mời bạn đọc dành thời gian để tìm hiểu thêm về các nội dung trong bài viết sau:
Quay lại nội dung trao đổi của chúng ta, giả định giao dịch bán hàng giữa Công ty và người dân chỉ đơn thuần là một giao dịch thu hộ – chi hộ, trong đó Công ty đóng vai trò là một đơn vị trung gian nhập khẩu thay máy móc cho người dân. Vậy các chi phí lãi vay phát sinh sẽ được ghi nhận như thế nào, khi mà các chi phí lãi vay này phát sinh trực tiếp từ các hoạt động nhập khẩu máy móc.
Để trả lời cho câu hỏi này, chúng ta có thể tiếp cận theo một góc nhìn khác:
“Liệu giao dịch giữa Công ty và người dân có thể được cấu trúc theo cách khác hay không?”
Hãy cùng xem xét hai tình huống sau:
1. Tình huống 1
Công ty đứng ra làm trung gian nhập khẩu máy móc thay cho người dân. Công ty phát sinh các chi phí lãi vay, đồng thời hỗ trợ người dân chỉ phải thanh toán cho số máy móc này sau một năm. Đổi lại, Công ty có quyền mua lại các sản phẩm nông nghiệp do người dân sản xuất ra.
2. Tình huống 2
Người dân tự thực hiện mua máy móc từ nhà cung cấp và thanh toán ngay tại thời điểm mua máy. Người dân thực hiện vay ngân hàng để thanh toán cho nhà cung cấp, và toàn bộ chi phí lãi vay phát sinh được phía Công ty hỗ trợ. Đổi lại, Công ty sẽ có quyền thu mua toàn bộ các sản phẩm nông nghiệp do người dân sản xuất ra.
Nhận xét:
Trên quan điểm của chúng tôi, mặc dù giao dịch được cấu trúc theo các cách khách nhau, tuy nhiên, bản chất giao dịch trong cả hai tình huống là giống nhau.
Trong cả hai tình huống, Công ty đều thực hiện hỗ trợ tài chính cho người dân để đổi lại quyền thu mua các sản phẩm do người dân sản xuất ra trong tương lai.
Như vậy, các chi phí lãi vay mà Công ty phải bỏ ra để đổi lại quyền thu mua sản phẩm nông nghiệp trong tương lai, theo quan điểm của chúng tôi, cần được ghi nhận như một tài sản vô hình.
Tài sản vô hình này sau đó sẽ được khấu hao ghi tăng giá trị của sản phẩm nông nghiệp thu mua để phản ánh đúng số tiền mà Công ty phải trả cho việc mua các sản phẩm này.
Trên đây là quan điểm của chúng tôi, dựa trên thông tin do bạn đọc cung cấp cũng như các giả định mà chúng tôi đưa ra. Trong thực tế, việc ghi nhận kế toán sẽ phụ thuộc vào rất nhiều các yếu tố như chúng tôi đã trình bày ở trên. Một vài trong số chúng có thể khiến kết luận về việc ghi nhận kế toán khác hoàn toàn so với những gì mà chúng tôi đã đưa ra ở trên. Vì vậy, chúng tôi lưu ý bạn đọc về vấn đề này khi áp dụng các kiến thức trong bài viết vào trong công việc thực tế.
Một số khóa học nổi bật
Hợp nhất báo cáo tài chính cơ bản
